ضمانت اجرایی حق مادر شدن - ایستگاه بازی

به گزارش خبرنگاران، در پژوهشی که توسط لیلا ثمنی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا در ارتباط با ضمانت اجرایی حق مادر شدن با مراجعه به متون حقوقی و آنالیز آراء قضات اجرا شده، آمده است: زنان با توجه به نوع خلقت جسمی و روحی، احتیاج به مادرشدن دارند و درصورت فرزندخواهی زن، تنها راه مشروع، نکاح و تنها راه تحقق آن توافق با زوج است.

بر اساس این پژوهش، اصل در فرزندآوری این است که زوجین به توافق برسند، زیرا وجود مسئولیت ها و عوارض ناشی از تولد فرزند اقتضا می نماید تا تصمیم گیری درباره جلوگیری از فرزندآوری به زوجین واگذار گردد. با تولد فرزند، زوج دارای یک سری مسئولیت های مادی اعم از اقتصادی و غیراقتصادی و مسئولیت های معنوی می شوند و زوجه عوارض جسمی، روحی و فیزیکی جدیدی متحمل می گردد که بسیاری از این تکالیف تا آخر عمر و حتی پس از مرگ با پدر و مادر باقی می مانند.

در ادامه این پژوهش، طبق بند 10 شروط ضمن عقد نکاحیه، آمده است: در صورت عقیم بودن زوج، بعد از 5 سال، زوجه حق وکالت در طلاق می یابد و می تواند خود را مطلقه کند. در این گونه موارد دادگاه با ارجاع امر به پزشکی قانونی پس از احراز عقیم بودن زوج و یا عوارض جسمی دیگر که مانع بچه دار شدن مرد است، حکم طلاق را صادر می نماید. در تبیین علت این حکم، به ضرورت ارضای حس مادری اشاره شده است. مادر شدن از عمیق ترین کشش هایی است که در نهاد یک زن وجود دارد و این خصوصیت لازمه بقای نوع بشر است. بر این اساس، زوجه ای که به ارضای این احتیاج اصرار دارد و ممکن است از ازدواج فعلی صاحب اولاد نگردد، می تواند وکالت در طلاق در صورت عقیم بودن زوج را در عقد شرط کند.

در این پژوهش در ارتباط با جلوگیری از فرزندآوری آمده است: جلوگیری از فرزندآوری اعم از جلوگیری از بارداری است؛ به این معنا که جلوگیری از فرزندآوری، شامل جلوگیری از باروری به نحو طبیعی و مصنوعی و نیز فرزنددار شدن با یاری ابزار و افراد دیگر است. برای نمونه ممکن است کسی از باروری خود و همسرش ممانعت نکند، اما برای درمان ناباروری خود به پزشک مراجعه نکند. در این موارد نیز فرد به نوعی از فرزندآوری جلوگیری نموده است، اما در اصطلاحات رایج عرفی، به چنین عملی جلوگیری از بارداری اطلاق نمی گردد و واژه مناسب و معادل آن جلوگیری از فرزندآوری است.

درادامه این پژوهش آمده است: درقانون حمایت خانواده ممکن نبودن مادر شدن برای زوجه، یکی از عوامل ایجاد عسروحرج شمرده شده است؛ لذا به استناد بند 13 ماده 8 قانون حمایت خانواده مصوب 1353، عقیم بودن هر یک از زوجین و وجود عوارض یا خصوصیات جسمی که مانع فرزندآوری باشد، از عوامل موجهه برای تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش برای اجرای طلاق است. در واقع مبنای این قانون وجود ارتباط موثر میان سلب حق مادر شدن زن و ایجاد عسروحرج برای زن است، به نحوی که به نظر می رسد قانون با پیش فرض وجود حق مادر شدن برای زن تدوین شده است.

در نتایج این پژوهش آمده است: الزام به فرزندآوری در موارد خارج از اختیار زوجین، غیر مقدور است؛ اما الزام به جلوگیری نکردن چه به صورت فعل یا ترک فعل مبانی شرعی، عرفی و عقلی مقبولی دارد. ضمن اینکه از لحاظ عملی و فیزیکی نیز امکان اجرایی شدن و در قانون نیز سابقه همانند دارد. اثبات جایز نبودن جلوگیری دائم یا عقیم کردن توسط شوهر با دلایل متقن شرعی، بر لزوم جلب موافقت زوجه در جلوگیری از باروری دلالت دارد. این الزام به عنوان ضمانت اجرای حق باروری زوجه می تواند، راه حلی بسیار مناسب برای حل مشکل عدم تفاهم در فرزندآوری و جایگزین طلاق باشد.

این پژوهش در شماره هفتادو هشتم فصلنامه شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده به چاپ رسیده است.