گزارش، آیا ترکیه فقیرتر می گردد؟ - بخش 1 - ایستگاه بازی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، طی روزهای اخیر، بسیاری از روزنامه های ترکیه، تصاویری منتشر نموده اند که نشان می دهد گروه های کثیری از شهروندان ترکیه در برابر بعضی مغازه ها، صف های بسیار طویل چند ده متری تشکیل داده اند تا یک کالای خوراکی ارزان قیمت بخرند.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

عکس صفحه نخست بعضی از روزنامه ها، نشان می دهد که مردم، زنبیل به دست در صف می ایستند تا چند لیره کمتر خرج نمایند. در نتیجه، ساعت ها می ایستند. یا برای خریدن نان ارزان یا میوه و سبزیجات ارزان با کیفیت پایین. این عکس ها را بیشتر در روزنامه های منتقد و مخالف دولت می بینیم و در روزنامه های هوادار حزب حاکم، هر آن چه هست، تصویر یک کشور دولت قدرتمند است که با اراده ای پولادین، در جهت توسعه گام برمی دارد.

از یک سو توسعه، در دیگر سو فقر

در چند سال گذشته، دولت ترکیه به طور مرتب و مداوم، در حال پرده برداری از اهداف پروژه ها و برنامه هایی بوده که بسیاری از آنها در قد و قواره مگاپروژه های کلان و بزرگی هستند که توجه همه را به سوی خود جلب می نمایند.

با مرور اخبار مربوط به پیشرفت های ترکیه در حوزه اقتصاد و سرمایه گذاری در چند سال گذشته، به طور مداوم، عکس هایی از رجب طیب اردوغان و همراهان او را می بینیم که در حال افتتاح انواع و اقسام پروژه ها است.

بعضی از این پروژه ها عبارتند از: ساخت یکی از بزرگترین فرودگاه های دنیا در استانبول، احداث تونل های بزرگ که بخشی از آنها از زیر آب می گذرند، احداث آزاد راه های بزرگ، پل ها و سدهای بسیار بزرگ، دست یافتن پیشرفت قابل توجه در صنایع دفاعی و موشکی، پیشرفت در حوزه صنایع پهپاد و هوافضا و هدف گذاری برای سفر به ماه، احداث بیمارستان های بسیار بزرگ، کوشش برای فراوری یکی از پیشرفته ترین خودروهای برقی، قدم برداشتن در جهت فراوری ناوچه های جنگی و زیردریایی، احداث دو خط بزرگ ترانزیت گاز دنیا از روسیه و جمهوری آذربایجان به ترکیه و انتقال آن به اروپا، احداث نیروگاه هسته ای و سرمایه گذاری های کلان در حوزه فراوری و انتقال انرژی های تجدیدپذیر، اکتشاف و استخراج گاز در دریای سیاه و تحرکات بسیار در شرق مدیترانه، همگی بخشی از نمونه ها و مثال های فراوانی هستند که نشان می دهند دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، به دنبال آن است که ترکیه را به صندلی مالی بالایی در منطقه و دنیا برساند.

شاید نخستین تصوری که دیدن این پروژه ها در ذهن بیننده ایجاد کند، این باشد که اقتصاد ترکیه و صندلی منطقه ای آن به سرعت در حال رشد و ارتقا است.

موارد بالا، تنها نمونه هایی خلاصه شده از ضرباهنگ توسعه مالی در حوزه های عمرانی است. اما سوال اینجاست: آیا برآیند مجموع این پیشرفت ها توانسته شامل حال همه مردم ترکیه شده و منجر به فقرزدایی از سیمای این کشور گردد؟ پاسخ منفی است.

پولدارها پولدارتر می شوند، فقرا فقیرتر

عینی ترین تصویر در خصوص شرایط تامین معاش و سطح رفاه در ترکیه این است: نه تنها فقر از سیمای ترکیه زدوده نشده، بلکه شواهد میدانی نشانی می دهد که در هر دو سر قطب، شاهد رشد هستیم. البته در یک قطب رشد مثبت و در قطب دیگر، رشد منفی. به این معنی که پولدارها پولدارتر می شوند، فقرا فقیرتر. دولت و حزب حاکم، پروژه های عمرانی بزرگی انجام داده اند و تجارت هم در شرایط خوبی است. اما هنوز هم، بخش مهمی از جامعه برای تامین معاش، روز به روز با شرایط سخت تری روبرو می شوند.

پس از تحلیل اجمالی شواهد کنونی اقتصاد، رفاه و فقر در ترکیه، می توان گفت، پیشرفت های عمرانی و گسترده شدن حوزه های توسعه مالی، الزاماً به معنی فراوری کار، ثروت و توزیع آن بین فقرا نیست. یعنی ممکن است که با این اقدامات، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه محبوب تر گردد و نشان دهد که دست کم در حوزه توسعه مبتنی بر پروژه های چشمگیر، عملکرد قابل دفاعی داشته است. اما این به معنی یاری به قشر فقیر و متوسط نیست. چرا؟ به این دلیل که اساساً در توزیع درآمدها و منابع در ترکیه، چیزی به نام عدالت وجود ندارد.

بر اساس گزارش سالانه ای که کنفدراسیون اتحادیه های کارگری ترکیه (DISK) تهیه نموده، از بین همه کشورهای اروپایی، ترکیه کشوری است که بیشترین میزان بی عدالتی و ناهمسانی در توزیع درآمدها را ثبت نموده است.

بر اساس این گزارش که مورد استناد روزنامه هایی همچون جمهوریت، سوزجو و چند روزنامه دیگر قرار گرفته است، مردم ترکیه در سال 2020 میلادی به طور میانگین به ازای هر 1 نفر، 1500 دلار فقیرتر شدند.

در گزارش اتحادیه های کارگری ترکیه به این اشاره شده که معیاری به نام مخاطره افتادن در ورطه فقر یا ریسک فقیر شدن در ترکیه بالاست. میزان این ریسک در زنان بیش از مردان است و آنالیز ها نشان می دهد که دست کم از هر 2 کودک ترکیه ای، یکی از آنها در معرض این است که به طور ناگهانی همراه با اعضای خانواده، در ورطه فقر بیفتد. چرا؟

دلایل بسیار است. اما دو دلیل، بسیار برجسته و مشهودتر است: 1.تورم و گرانی در ترکیه به ویژه در تامین کالاهای اساسی مایحتاج روزانه، حامل های انرژی، مسکن، بهداشت و حمل و نقل به طرزی باورنکردنی از درآمدها سبقت گرفته و مردم ناچارند هر چند وقت یک بار، یکی از اقلام اساسی را از زندگی حذف نمایند. 2.در سال 2020 میلادی، بیکاری به طرز سهمگینی به خانواده های کم درآمد حمله کرد و یاری هزینه های پرداختی از سوی دولت بسیار ناچیز بوده و بیمه بیکاری نیز نتوانسته جوابگوی نیازها باشد.

در نتیجه در کوچه و خیابان های بسیاری از شهرهای ترکیه، می توان با آویزهایی روبرو شد که چند بسته نان از آنها آویزان شده و در کنار آن نوشته شده است: کسانی که محتاج هستند، می توانند بدون پرسش و درخواست از این نان ها بردارند.

در ادامه آمارهای گزارش فقر اتحادیه کارگران ترکیه، به این اشاره شده که در سال 2020 میلادی، آمار فقرا با افزایش 8.4 درصدی را ثبت نموده و آنالیز اطلاعات و آمارها نشان می دهد که از هر 10 شهروند ترکیه، دست کم 7 نفر آنان بدهکارند و در سال 2020 میلادی، بیشترین میزان حکم مصادره اموال بدهکاران صادر شده است.

بر اساس گزارشی که خانم زهرا زمرد سلجوق وزیر کار، خانواده و تامین اجتماعی در اختیار کمیسیون بودجه مجلس ترکیه گذاشته، در سال 2017 میلادی، شمار فقرای ترکیه در سطح 15 میلیون و 864 هزار نفر بوده اما این آمار در سال 2019 میلادی با 1 میلیون و 343 هزار نفر افزایش، به رقم 17 میلیون و 207 هزار نفر رسیده و این افراد، خانواده هایی هستند که تحت پوشش یاری های اجتماعی قرار گرفته و دولت فقط توانسته بخشی از حداقل ها را در اختیار آنان بگذارد.

شاید برای خواننده ایرانی این سطور، درک بعضی از جوانب فقر مالی در ترکیه سخت باشد. چرا که در ایران، حتی فقیرترین خانوارها نیز، برای پرداخت قبض برق، گاز، آب، سوار شدن در اتوبوس و مترو، با بحران جدی روبرو نیستند. اما واقعیت این است که نرخ این خدمات در ترکیه به حدی بالا است که میلیون ها نفر از فقرا، حتی برای گرم کردن خانه در فصول سر سال یا برای تامین آب گرم، عملاً در بحران قرار می گیرند و هنوز هم میلیون ها نفر، به خاطر گرانی بیش از حد گاز طبیعی، برای گرمایش منزل از ذغال سنگ استفاده می نمایند و در مصرف برق نیز در اوج صرفه جویی و احتیاط، زندگی می نمایند.

در همین حال، به خاطر آن که در ترکیه، بنزین و گازوئیل با بالاترین قیمت دنیای به فروش می رسد، نه تنها برای فقرا، بلکه برای قشر متوسط نیز، استفاده از تاکسی، عملاً ناممکن است و سوار شدن بر مینی بوس های شهری و اتوبوس و مترو نیز هزینه پایینی ندارد. نکته دیگری که ممکن است برای خواننده ایرانی تا حدودی عجیب باشد، این است که پرداخت عوارضی برای استفاده از بزرگراه ها، پل ها و جاده های مواصلاتی، یک هزینه بسیار جدی و سنگین است و از آنجایی که تقریباً همه راه ها و پل ها در اختیار پیمانکاران واقع شده است، لذا تردد و استفاده از آنها هزینه های بالایی می طلبد.

در بخش بعدی این گزارش، به دلایل و زمینه های سیاسی و مالی گرانی و فقر در ترکیه می پردازیم و به این موضوع اشاره خواهیم کرد که دورنمای گسترده تر شدن فقر در ترکیه چه عواقبی دارد و این موضوع بر سرنوشت حزب عدالت و توسعه و ائتلاف جمهور، چه تاثیری خواهد گذاشت.

ادامه دارد..