تجربه دوران فقدان موشک ماهواره بر، ایتالیا ماهواره مصباح را پرتاب نکرد و پس هم نداد، ماهواره سینا را دادیم پرتاب نمایند؛ معلوم نشد چه شد
به گزارش ایستگاه بازی، رئیس حوزه فراوری علم، فناوری های دفاعی امنیتی معاونت راهبردی ستادکل با بیان می توانیم با استفاده از ماهواره، توان دفاعی را افزایش دهیم، گفت: ماهواره مصباح برای پرتاب به ایتالیا ارسال شد اما هنوز در ایتالیا مانده و آن را برنگردانده اند.
برای دیدن شاهکارهای تاریخ اروپا با تور ایتالیا همراه شوید.
گروه دفاعی - امنیتی خبرنگاران، دکتر مهدی نژاد نوری از اساتید برجسته دانشگاه است. او پیش از این و در دولت دهم معاون پژوهشی وزیر علوم بود و حالا مشاور علمی وزیر دفاع و رئیس حوزه فراوری علم، فناوری های دفاعی امنیتی معاونت امور راهبردی ستادکل نیروهای مسلح است.
با وی درباره موضوعات مختلفی از جمله فناوری فضایی، تأثیر توان موشکی در فراوری ماهواره و . . . پرسیدیم و او به تفصیل به همه سؤالات ما پاسخ داد.
مهدی نژاد می گوید: اگر کشوری در عرصه موشکی توانمندی نداشته باشد و بخواهد به قابلیت پرتاب ماهواره برسد، چه باید بکند؟ بدیهی است که باید به این دانش و فناوری مجهز گردد. یا باید خواسته خود را به وسیله دیگران برآورده کند که عملا این امر برای ما با توجه به تجربه ماهواره مصباح و سینا منتفی بود لذا یا خود باید اقدام می کردیم و برای اینکار به ناچار می بایست دانش و فناوری موشکی را در کشور توسعه می دادیم.
وی با بیان اینکه عرصه های هواشناسی، مخابرات، کشاورزی و بسیاری دیگر از حوزه هایی که با زندگی روزمره مردم سر و کار دارد، وابسته به ماهواره هستند، تاکید می نماید: کره جنوبی 400 میلیون دلار با روسیه قرارداد بست و هزینه کرد تا ماهواره اش را در مدار قرار دهد. آنها شش بار موشک آوردند و نتوانستد پرتاب نمایند و بار هفتم که ماهواره پرتاب شد، در فضا گم شد اما ایران ماهواره امید را با توان صددرصد بومی به فضا پرتاب کرد.
حالا که این قدرت را در عرصه هوافضا پیدا نموده ایم و تا به اینجا پیش رفته ایم چرا باید عقب نشینی کنیم؟ چرا نباید در جهت حرکت شتاب بگیریم؟ علت چیست؟ همه شواهد حاکی از آن است که پیشرفت مالی در آینده بدون هوافضا امکان پذیر نیست.
رئیس حوزه فراوری علم، فناوری های دفاعی امنیتی معاونت امور راهبردی ستاد کل نیروهای مسلح می گوید: ماهواره مصباح که سازمان پژوهش های علمی و صنعتی طراحی و ساخته بود برای پرتاب به ایتالیا ارسال کردند که هنوز در ایتالیا مانده و آن را برنگردانده اند. حتی از سرنوشت ماهواره سینا که گفته می گردد توسط پرتاب نماینده های روسی ارسال شده، آگاه نیستیم و این در واقع یک تحریم نانوشته علیه ایران است.
بخش اول از پرونده ویژه گفتمان و موشک: سردار وحیدی: ایران جزو 5 کشور برتر جهان در دقت موشکی است، مذاکره بدون قدرت دفاعی یعنی مذاکره برای تسلیم
مشروح این گفت وگو به شرح ذیل است:
خبرنگاران: طی چهار سال سرانجامی جنگ تحمیلی به منظور سرانجام دادن به جنگ شهرها به موشک روی آوردیم، پس از جنگ به فناوری موشک ها به خصوص بالستیک ها دست یافتیم. پیشرفت در بالستیک ها منجر به این شد که وارد عرصه فناوری فضایی شده و ماهواره بر فراوری کنیم. فناوری دفاعی ما در حوزه بالستیک ها و توان موشکی تا چه حد در راهیابی ما به حوزه فضایی و باشگاه فضایی موثر بود؟
- مهدی نژاد: بخش مهمی از توسعه فناوری های هم خانواده بوده و به ویژه در سطوح دانشی با یکدیگر مشترک هستند، به این معنا که مواردی چون آیرودینامیک، ترکیب سوخت، طراحی موتور، مکانیک پرواز و ... در همه جا با تفاوت هایی جزیی شبیه به یکدیگر هستند. روش دستیابی به این سطوح دانش نیز به صورت مرحله ای و گام به گام انجام می گردد.
ما با اعمال تغییرات و ارتقاء نسبی قابلیت های حاصله در فناوری های مرسوم موشکی توانستیم اولین حامل ماهواره بومی به نام سفیر 1 را طراحی و فراوری کنیم و با این ماهواره بر، ماهواره امید با پیروزیت کامل در مدار قرار داده شد. در آن موقع شاید 20 تا 30 درصد تغییر و اصلاحاتی روی انواع موشک های موجود انجام شد.
بدیهی است که این محصولات دقیقا شبیه به یکدیگر نیستند و برای کاربرد نهایی، احتیاجمند طراحی های دقیق و اختصاصی می باشند.
یعنی نمی توان گفت بر روی یک موشک ماهواره بر، سرجنگی گذاشته و با سناریوی پرواز موشک های نظامی از آن استفاده کرد، به هیچ وجه اینطور نیست و این ها حتما تفاوت هایی با هم دارند، هر چند ممکن است دانش پایه و مبانی علمی آنها یکی باشد. با این حال زمانی که وارد عرصه های سنگین تر و با مقیاس بزرگتر می شویم، فاصله و تفاوت ها خیلی بیشتر می شوند. به عنوان مثال در حامل های سنگین تر، شباهت پرتاب نماینده های ماهواره با سایر ادوات دفاعی که ممکن است اختصاصا برای مرزهای دفاعی باشند، کمتر می گردد.
استفاده از فناوری دفاعی برای رفاه اجتماعی
ما به لطف الهی توانسته ایم از ظرفیت های موجود به شکل بهینه ای بهره مند شویم. در جهان از فناوری های دومنظوره یا از سرریز فناوری های دفاعی برای احتیاجهای جامعه و رفاه اجتماعی استفاده می گردد. ما باید با توجه به فرصت های بی کران فضا برای آینده، حتما با تکیه بر توان داخلی وارد این عرصه شویم و قدرت و قابلیت خود را افزایش دهیم تا بتوانیم به احتیاجهای روزافزون جامعه خود در آینده در امور فضایی پاسخ دهیم. وابستگی در این عرصه حتما ما را زمین گیر خواهد نمود.
البته تکیه به داخل به معنای نفی همکاری های بین المللی نیست، بلکه برای اینگونه همکاری و استفاده از فرصت هایی که ممکن است در پیش رو باشد، خود باید به سطحی از توان و قابلیت درونی برسیم که امکان همکاری هم تراز و بدون ترس از گسست آن در آینده یا یکسویه شدن آن فراهم گردد. تجربه نشان داده است سایر کشورهای برخوردار از فناوری های پیشرفته از دستیابی آنها توسط کشورهای رقیب، به خصوص کشورهای مستقل جلوگیری نموده و انواع کارشکنی را اعمال خواهد نمود، پس بهترین پشتوانه برای حفاظت و حراست از منافع ملی در این عرصه برخورداری از توان داخلی در حد قابل قبول است.
طی سال های اخیر به لطف الهی از ظرفیت های موجود برای ورود به مباحث فضایی استفاده خوبی شد و مواردی چون طراحی و ساخت ماهواره، ایستگاه های زمینی، ایستگاه کنترل، ایستگاه پرتاب و ایستگاه دریافت و بهره برداری دنبال شد و جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت با قدرت وارد عرصه فضا گردد و آن را به عنوان پیشران توسعه جامعه قرار دهد.
خبرنگاران: فرض کنید توان بالستیکی و موشکی نداشتیم، آیا اگر از توان بالستیکی و موشکی برخوردار نبودیم، این امکان وجود داشت که بتوانیم با این سرعت به فناوری فضایی و مشتقات آن چون فراوری راکت و ... دست یابیم؟
- مهدی نژاد: این موضوع همانند آن است که شخصی از کلاس اول تا دوازدهم را طی ننموده باشد اما بخواهد به دانشگاه برود. اگر کشوری در عرصه موشکی توانمندی نداشته باشد و بخواهد به قابلیت پرتاب ماهواره برسد، چه باید بکند؟ بدیهی است که باید به این دانش و فناوری مجهز گردد. یا باید خواسته خود را به وسیله دیگران برآورده کند که عملا این امر برای ما با توجه به تجربه ماهواره مصباح و سینا منتفی بود لذا یا خود باید اقدام می کردیم و برای اینکار به ناچار می بایست دانش و فناوری موشکی را در کشور توسعه می دادیم.
اگر فناوری موشکی نداشتیم، نمی توانستیم ماهواره به فضا پرتاب کنیم
جناب آقای دکتر ظریف نیز در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران خارجی در استرالیا به این موضوع اشاره نموده بود که ما برای دفع حملات موشکی صدام و برای سرانجام دادن به جنگ احتیاج به موشک یا تجهیزات مناسب داشتیم ولی کسی در جهان نه جلوی صدام را می گرفت و نه تجهیزات مرتبط و مناسب را به ما داد و لذا خودمان در جهت ارتقاء قابلیت ها و توانمندی های داخلی و طراحی و ساخت انواع موشک به منظور بازدارندگی راهبردی اقدام کردیم.
ما برای دفاع از استقلال کشور و برای دفاع از مردم و حفظ امنیت کشور ناچارا باید این جهت را طی می کردیم تا امروز بتوانیم با استفاده از دستاوردهای آن اقتدار ملی را در عرصه بین المللی رقم بزنیم.
موشک بالستیک و دوربرد سجیل
خبرنگاران: آقای دکتر ما در حال حاضر، فضایی هستیم و با پایه موشکی خودمان به پیشرفت هایی نائل آمدیم. مهمترین مزیتی که ماهواره ها می توانند در حوزه فضایی برای ما داشته باشند، چیست؟ آیا این عرصه دارای مزیت اجتماعی نیز هست و مردم می توانند تاثیر خدمات فضایی را در زندگی روزمره احساس نمایند؟
- مهدی نژاد: شاید حدود 40 ، 50 سال گذشته مباحث فضایی، جزو مباحث شیک بود و کاربردهای عملیاتی آنچنانی نداشت. بشر با خود فکر کرد اگر بخواهد از زمین جدا گردد و از فرصت های بی کران فضا بهره مند گردد، چه باید کند؟ به همین دلیل یکسری اقدامات علمی با حمایت های دولتی آغاز شد اما اکنون بشر به قدری پیشرفت نموده که بدون فضا نمی تواند به زندگی خود ادامه دهد، همانطور که حذف هواپیما از زندگی امروز بشر قابل تصور نیست.
کشاورزی، مخابرات، هواشناسی و . . . وابسته به ماهواره هستند
امروز عرصه های هواشناسی، مخابرات، کشاورزی و بسیاری دیگر از حوزه هایی که با زندگی روزمره مردم سر و کار دارد، وابسته به ماهواره هستند. حتی در ایستگاه های فضایی بسیاری از آزمایشاتی که انجام آنها در زمین امکان پذیر نیست، انجام می گردد و این امر به قدری با اقتصاد پیوند خورده که شرکت های خصوصی وارد این عرصه شده اند. شرکت اسپیس ایکس نمونه یک شرکت خصوصی است که وارد عرصه فعالیت های فضایی شده و پرتاب نماینده های قابل بازیافت را طراحی و مورد بهره برداری قرار داده است.
اگر امروز بخواهید پیشرفت علمی داشته باشید، ناچار هستید به این عرصه ورود پیدا کنید. دانش فضایی از الکترونیک گرفته تا کامپیوتر، فناوری اطلاعات و ارتباطات، لیزر و اپتیک و حتی علم مدیریت را در دل خود دارد و در واقع می توان گفت کل ظرفیت های جامعه را درگیر خودش می نماید.
اقتصاد در فضا
باید گفت که هدف از فعالیت های فضایی، انجام کار نمایشی نیست. به عنوان مثال اطلاعات و عکس های گوکل ارث (Google Earth) و یا خدمات اطلاعات مکانی عمدتا از دوربین های ماهواره ای هستند. علاوه بر این، استقرار در فضا، استخراج انرژی و معادن نایاب، دفاع فضاپایه، انجام آزمایشات در شرایط خاص و تداوم خدمات فعلی با کیفیت و گستردگی بیشتر و حتی گردشگری فضایی از برنامه های آینده برای عرصه فضا است. به همین دلیل یک شرکت آمریکایی اعلام نموده است که با سرمایه گذاری 30 میلیارد دلاری در پی ساخت سفینه ای است که بتواند از سیارک ها معلق در فضا مواد نادر را استخراج نموده و به زمین حمل کند. از این موضوع بر می آید که پای اقتصاد کاملا به مقوله فضایی راه پیدا نموده است.
ما روزی که پیروز شدیم ماهواره امید را در مدار قرار دهیم و خودمان کنترل آن را به دست بگیریم، موجی از خودباوری و شادی در میان همه مردم به خصوص قشر تحصیل نموده ایجاد شد. امروز چهار میلیون و هشتصد هزار دانشجو در کشور داریم که بالغ بر هفتصدهزار نفر از آنها دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند. این افراد که سرمایه های اصلی کشور در هرگونه پیشرفت و شکوفایی کشور هستند، اگر فرصت اشتغال در اینگونه زمینه های پیشرفته را نداشته باشند پس چه کاری قرار است در کشور انجام دهند؟ یک آنالیز معتبر نشان داده است که اولین و مهمترین دغدغه افراد نخبه و تحصیلنموده برای نقش آفرینی موثر برای پیشرفت کشور خودشان، موضوع شغل متناسب با سطح و نوع تخصص آنها است.
در این میان مهم نیست که صرفا یک شغل به این افراد داده گردد، بلکه مهم این است که در رشته های تحصیلی خود مشغول شوند. قرار نیست همه کسانی که دکترای فیزیک، شیمی و هوافضا دارند، استاد دانشگاه شوند، باید به این افراد کار داد و ضرورت دارد خود ما به بعضی از این عرصه ها ورود اساسی داشته باشیم، همانطور که در مبحث هسته ای ورود کردیم. این بستر می تواند فرصت های بی نظیری در ابعاد مختلف فراهم کند. هوافضا یک عرصه بی کران است و بهره مندی از آن احتیاجمند یک ورود هوشمندانه و درست با توجه به ظرفیت های گسترده کشور است.
ماجرای پرتاب ماهواره کره جنوبی و گم شدنش ماهواره در فضا
طی چند سال گذشته، کره جنوبی 400 میلیون دلار با روسیه قرارداد بست و هزینه کرد تا ماهواره اش را در مدار قرار دهد. آنها شش بار موشک آوردند و نتوانستد پرتاب نمایند و بار هفتم که ماهواره پرتاب شد، در فضا گم شد. آنگاه جمهوری اسلامی با ظرفیت صددرصد داخلی خود در طراحی، مدیریت، ساخت و قراردادن در مدار با پیروزیت ماهواره امید را پرتاب کرد. در آن روز حضور داشتم و خاطرم هست که دشمنی هایی شد و در جهان می گفتند ماهواره پرتاب نشده است که صحت نداشت و خواست خداوند بود که دانشمندان ما به خوبی در این جهت پیشرفت کردند.
اگر این عرصه به خوبی مدیریت گردد، می تواند ظرفیت ها و فرصت های خوبی را برای ما فراهم کند، زمانی که به قابلیت قابل قبولی در جهان رسیدیم، لازم نیست به تنهایی کار کنیم بلکه می توانیم با کشورهای دیگری که با ما دوست هستند و روابط راهبردی دارند و نمی خواهند تسلیم جریانات سلطه در جهان شوند، همکاری کنیم و با استفاده از همه ظرفیت ها، هوافضا را برای کشور به یک عرصه رونق مالی و مهمتر از آن اقتدار تبدیل کنیم. اقتدار جدای از بحث قدرت است. اقتدار یعنی جهان حرف شما را بشنوند و دشمن جرات نکند سر به سر شما بگذارد.
به این ترتیب جای هیچ بحثی باقی نمی ماند که فناوری موشک های بالستیک و حامل ماهواره صددرصد برای کشور در ابعاد دفاعی و غیردفاعی لازم و ضروری است اما این عرصه باید وسیع در اختیار ما باشد و جهتی را که تاکنون با اقتدار پیش گرفته ایم را ادامه دهیم. هوافضا دیگر عرصه صرفا لوکس و نمایشی نیست و یک واقعیت است که می تواند بر اقتصاد، علم، اقتدار و سرمایه اجتماعی ما اثرگذار باشد. زمانی که مردم به توانایی خود باور داشته باشند، رشته وحدت و اتحاد میان آنها هم محکم می گردد.
هوافضا عرصه صرفا لوکس و نمایشی نیست
در این میان اگر قصد ورود به عرصه های دیگری را نیز داشته باشیم و بخواهیم بازیگر جدی عرصه جهانی باشیم باید قدرت ورود ما همین مقدار باشد. حالا که این قدرت را در عرصه هوافضا پیدا نموده ایم و تا به اینجا پیش رفته ایم چرا باید عقب نشینی کنیم؟ چرا نباید در جهت حرکت شتاب بگیریم؟ علت چیست؟ همه شواهد حاکی از آن است که پیشرفت مالی در آینده بدون هوافضا امکان پذیر نیست.
استفاده از ظرفیت هوافضا برای افزایش توان دفاعی
در بعد علمی جمهوری اسلامی فرزندان بسیار مستعدی در این مرزو بوم دارد و ورود به این بحث باعث ارتقای سطح علمی این عرصه و اصلاح نظامات آن می گردد. در بعد سیاسی نیز باید گفت یک کشور مستقل هستیم که برای خودمان تصمیم می گیریم. در بعد دفاعی نیز با استفاده از ظرفیت های هوافضا می توانیم قدرت دفاعی خود را ارتقا دهیم. در مجموع در مروری بر ابعاد مختلف می توان دریافت که هیچ علتی برای عقب نشینی وجود ندارد و باید در این عرصه با قوت پیش برویم.
خبرنگاران: ما یک پایه فناوری در موشک های نظامی بالستیک داشتیم و آن را به حوزه هوافضا که در همه جهان، پایه است منتقل کردیم، اگر راکت فضایی و موشکی نداشتیم که ماهواره ما را به فضا ببرد آیا کشوری در جهان حاضر بود به ما بگوید که شما ماهواره بسازید و ما آن را برای تان پرتاب می کنیم؟
- مهدی نژاد: ما پیش از آنکه ماهواره امید را به فضا پرتاب کنیم، ماهواره ای داشتیم با عنوان ماهواره سینا و از کشورهای مختلفی درخواست نموده بودیم که ماهواره ما را در جهت پرواز بگذارند که نپذیرفتند. تصور می کنم ماهواره مصباح که سازمان پژوهش های علمی و صنعتی طراحی و ساخته بود برای پرتاب به ایتالیا ارسال کردند که هنوز در ایتالیا مانده و آن را برنگردانده اند. حتی از سرنوشت ماهواره سینا که گفته می گردد توسط پرتاب نماینده های روسی ارسال شده، آگاه نیستیم و این در واقع یک تحریم نانوشته علیه ایران است.
سرنوشت نامعلوم ماهواره های مصباح و سینا
اکنون کشورهای هم پیمان سلطه و استکبار جهانی از ارائه ساده ترین چیزها به علت تحریم از ملت ما دریغ می نمایند، حال می توانید باور کنید که ماهواره بسازید و برای شما پرتاب نمایند و کنترل آن را به دست تان بدهند؟ آنها حتی بعضی کانال های تلویزیونی ما را قطع نموده بودند و اگر بتوانند چاپ مقالات ما در مجلات معروف را هم سلب می نمایند و از ورود مقالات علمی به کشور نیز جلوگیری می نمایند، چه طور انتظار دارید در یک عرصه بسیار کلیدی و مهم چون قرار دادن ماهواره در مدار به توفیق ما یاری نمایند؟
بعضی می گویند چین این کار را انجام می دهد اما مگر همین چین در دوران تحریم با ما راحت کار کرد؟ این امر در صورتی امکان پذیر می گردد که دست از استقلال مان برداریم و آن طور که دیگران ترسیم می نمایند، سلطه جهانی را بپذیریم. بله در این شرایط آنها کارهای نمایشی برای ما انجام می دهند، درست همانند حالا که برای بعضی کشورهای منطقه به صورت سفارشی بعضی کارها را انجام می دهند و این چیزی نیست که در شان ملت ما با سوابق تمدنی چندهزار ساله باشد. ملتی ولایی که با شجاعت بر دشمن در دوران جنگ تحمیلی غلبه کردند.
خبرنگاران: زمانی بود که فناوری در حوزه بالستیک ها را پایه فناوری های فضایی خود قرار دادیم و اکنون فناوری فضایی ما به یک اجتماع بزرگی از فناوری ها بدل شده است. اگر بر فرض با توجه به فشارها در برجام و مذاکرات، محدودیتی را در حوزه موشک ها بپذیریم، فناوری فضایی ما که بُعد مهمی در ناوبری موشک ها دارد، تحت تاثیر قرار می گیرد؟
- مهدی نژاد: اگر محدودیت ها را بپذیریم برای ارسال محموله دو تنی به فضا احتیاج به موتور مناسب، موشک چندمرحله ای و سامانه راهنمایی کنترل می باشد که در این صورت به بهانه های مختلف جلوی آن را خواهند گرفت یا حتما کارشکنی خواهند کرد. ما باید از حقوق قطعی و قانونی کشور و مردم خود استفاده کنیم و به بعضی از این فشارها توجهی نکنیم.
آنها به هر چیزی ایراد می گیرند و هر قدر عقب نشینی گردد آنها جلوتر خواهند آمد. وقتی چندی پیش موشک عماد را تست کردیم، آن را خلاف قطعنامه سازمان ملل دانستند در حالی که در قطعنامه گفته شده موشک برای حمل کلاهک هسته ای ممنوع است. با این حال بسیار راحت بهانه گیری می نمایند. البته با همه فشارها نتوانستند ادعای خود را در شورای امنیت سازمان ملل که تحت نفوذ آنها است، به کرسی بنشانند.
اجازه بدهید یک مثال بزنم. مگر آمریکا، جی پی اس را نداشت که روسیه برای خود موقعیت یاب گلوناس ، اروپا گالیله و چین بیدو را ایجاد نموده است؟ هر چند چین یک ابر قدرت است ولی احتمال اینکه آمریکا به چین جی پی اس ندهد، چقدر است؟ تقریبا صفر است. با این وجود این کشورها به ظاهر یک خرج اضافه کردند ولی واقعیت این است که با نگاه دفاعی امنیتی و همچنین احتمالا مالی به چنین اقداماتی دست زده اند.
برای کشورهایی چون ما که می خواهیم مستقل و مقتدر باشیم، باید توجه کنیم که در شرایط حاضر اکثر اختیارات و امکانات جهانی به دست آنها است و اگر بخواهیم ماهواره های خود را در فضا و در مدار میانی قرار دهیم آنها یاری نخواهند کرد، در این صورت آیا نباید توان موشکی خود را ارتقا دهیم؟ جالب است که همین دشمن با مشاهده ارتقاء این توان ممکن است باز هم بهانه جویی کند و بگوید این توانمندی موشکی می تواند در بخش های دیگر مورد استفاده قرار بگیرد، دشمنی که خودش همه این توانمندی های را داشته و حتی در بدترین شکل یعنی سلاح هسته ای به کاربرده است و انوع بلاها را بر سر اقوام جهان آورده است می خواهد قاضی و معین نماینده توانمندی های ما باشد؟!
هر چند در مجموع باید این موضع گیری ها را نادیده گرفت اما ضروری است برای افکار عمومی جهان روشنگری صورت پذیرد. این روشنگری نه در راستای پاسخ دادن به آمریکا و نه جلب نظر برای اوست بلکه ارتقاء آگاهی مردم است. آمریکا تا جایی که بتواند از هر عاملی برای ایجاد تفرقه میان ایران و کشورهای منطقه و جهان استفاده نموده و پروژه ایران هراسی خود را دنبال می نماید و ما از این منظر باید برای جهان شرح دهیم. ما باید برنامه ریزی کنیم و برنامه ریزی مان کاملا شفاف است و هیچ ابایی نداریم که اعلام کنیم برای چه می خواهیم در فضا حضور پیدا کنیم. ما کوشش می کنیم این جهت را با قدرت و قوت برای اقتدار کشورمان در همه عرصه ها ادامه دهیم.
خبرنگاران: خدمات اجتماعی و مالی و سایر خدماتی که حوزه فضایی می تواند داشته باشد، چیست؟ آیا این امکان وجود دارد که این خدمات فضایی را در آینده نزدیک صادر کنیم؟
- مهدی نژاد: دقیقا این امر درست و امکان پذیر است. زمانی که مباحث فضایی را در کشور آغاز کردیم یک پروژه مشترک ماهواره ای به نام ماهوراه کوچک چند ماموریتی (اس ام ام اس) با همکاری مشترک چند کشور از جمله ایران، بنگلادش، چین و پاکستان آغاز شد و پایه آن کشور چین بود. هر چند چین می توانست به تنهایی این کار را انجام دهد اما شریک انتخاب کرد تا هم در هزینه و هم در بازار بهره برداری چندین کشور حضور داشته باشند و توجیه مالی کار بالاتر رود. امر فضایی امر گرانی است و نمی توان همه عرصه ها را بدون توجه به جنبه مالی و پیداکردن شرکای مناسب ادامه داد.
هوافضا احتیاجمند صادرات است؛ صادرات دانش، فناوری و محصولات و خدمات. کشورهای دیگر برای آنکه انگیزه ای داشته باشند عمدتا به دنبال این هستند که خودشان هم در این عرصه نقش داشته باشند. اگر بتوانیم به سطحی از توانمندی ها دست یابیم که حضور خودمان را در فضا تثبیت کنیم، به راحتی می توانیم برای گسترش آن شرکای دیگری پیدا کنیم.
تبدیل تصویر خام به قواره قابل استفاده با قیاس های مختلف توسط ایران
به عنوان مثال ماهواره کشورهای اسلامی یکی از ماهواره هایی بود که در کنفرانس علمی سازمان همکاری های اسلامی تصویب شد. این ماهواره های مشترک، در بهره برداری نیز مشترک اند و هزینه ها را کاهش می دهند. از جمله این مزیت های قابل بهره برداری تصاویر ماهواره ای است و امروز کشور ایران قابلیت تبدیل تصویر خام به قواره قابل استفاده با قیاس های مختلف را داراست و این نقشه ها قابل فروش در عرصه جهانی است.
اگر صادرات خدمات و محصولات فضایی داشته باشیم، دیگر احتیاج به فروش نفت نخواهیم داشت
بنابراین می توان گفت خدمات و محصولات فضایی قابل فروش و فناوری آن قابل انتقال است، اما زمانی که به توانمندی تثبیت شده رسیده باشید. یکی از مواردی که قطعا ظرفیت صادراتی بسیار بالایی دارد و اگر رقم بخورد به فروش ماده خام نفت و گاز احتیاج نخواهیم داشت، فضا است. ما باید طبق سند راهبردی فضایی جمهوری اسلامی با اهداف کاملا تعیین به نقاط قابل قبول و مورد اطمینان برسیم و سپس به جلب همکاری های بین المللی بیندیشیم.
خبرنگاران: آیا این درآمدزایی می تواند در کنار معدن، جایگزین نفت گردد؟
- مهدی نژاد: حتی بیش از این. درآمد شرکت اپل در سال 2013 به اندازه کل درآمد عربستان سعودی بوده است. اپل نفت نفروخته، دانش فروخته است و قطعا ارزش افزوده دانش بسیار بالا است. به شرط آنکه شما بتوانید به آن دست یابید نه اینکه عمله دیگران باشید. ما اگر به دنبال ارتقای دانش باشیم، باید سرمایه گذاری کنیم.
جمهوری اسلامی برای تربیت چهار میلیون دانشجو سرمایه گذاری نموده و باید از این ظرفیت به خوبی استفاده گردد و حتی نظر نخبگان برتر جهان اسلام را برای همکاری با خود جلب کند. با وجود آنکه کشور ما سرشار از معادن طبیعی است، می توانیم مواد خام را از جهان بگیریم و با دانش خود ارزش افزوده ایجاد کنیم.
عرصه فضایی بیشتر از هسته ای آثار مالی برای کشور دارد
در بحث فضایی به دستاوردهای خوبی رسیده ایم و نظر جهان را به خود جلب نموده ایم و وارد باشگاه پرتاب نمایندگان ماهواره شدیم و از این بابت شاکر خداوند هستیم؛ اما هنوز با نقطه ای که مدنظر است فاصله داریم و باید برای رسیدن به این اهداف هوشمندانه عمل کنیم. مگر امور فضایی در ابعاد علمی و اجرایی ساده تر از فناوری هسته ای است؟ فضایی پیچیده تر است و عرصه های دانشی بیشتری را فرا می گیرد و آثار مالی بیشتری دارد.
زمانی که به توانمندی هسته ای رسیدیم تمرکز خوبی بر آن داشتیم. از آنجا که ظرفیت ما محدود است باید توجه کنیم سیاست گذاری پراکنده باعث هدر رفت منابع می گردد. ما یک سازمان فضایی ایجاد نموده بودیم که اگر دوباره پراکنده گردد و هر بخش به سمتی برود، هماهنگ کردن بخش های آن مشکل می گردد. باید در بحث ساختاری متناسب با اهداف رفتار کنیم، تا بتوانیم هوافضا را به عرصه پیشران بزرگی برای کشور تبدیل نموده و ارزش افزوده ای که به دنبالش هستیم، محقق گردد.
منبع: تسنیم